Het leven van Asha

Verkorte versie; Ik eet de lekkerste Dal Bath van de vakantie, zie het echte dorpsleven van nabij en ook een ratrace.

Ik wordt opgehaald door Asha en wij wandelen naar zijn verblijf in Pokhara. Het is kruip door sluip door en eindelijk verschijnen wij voor een pand waarvan de grote afmeting mij verbaasd gezien de verhalen die ik van hem gehoord heb. Één moment later begrijp ik dat het pand door drie gezinnen wordt bewoond.
Asha laat mij zijn woonkamer zien en keuken, dat is alles. De woonkamer is 4 meter bij 3.5 meter, schat ik, en de keuken, buiten, is 2,5 meter vierkant. In de woonkamer staan twee bedden. Eén van circa 2,5 meter en een normaal bed. Daar slapen Asha met zijn vrouw en drie zoontjes. Verder staat er een stoel en iets dat op wandkasten lijkt met op één daarvan de TV.
In de keuken staat ook nog één bed en daarin slaapt Asha’s jongste zusje die studeert en daarom in Pokhara verblijft. De keuken heeft geen ramen maar openingen om de rook een uitweg te geven. Er wordt op gas gekookt wat veel gezonder is en er is roestvrijstalen keukengerei zoals ik dat in heel Nepal al tegenkom. Verder wat kleding en een fiets, dat is het.

Ondanks de schijnbare heldere berglucht zijn er in Nepal veel longziektes. Eén van de oorzaken is het vele roken en de ander is de ongezonde kookstijl. Boven houtvuurtjes met een belabberde afzuiging, als die er al is, zitten de vrouwen hier de ganse dag in de rook te happen en worden vaak niet ouder dan 55 jaar. Ook Asha’s moeder is maar 54 geworden en al 10 jaar dood, gestorven aan longkanker.

Ik word aan het gezin voorgesteld, vrouw, drie zonen en de vader van Asha. Allemaal glimmende gezichten en vol verwachting. Al sinds de telefoongesprekken van Asha met het thuisfront tijdens de trekking kijkt men naar mij uit. Ik heb voor de verandering eens aan een aantal dingen gedacht en haal snoep, chocolade en bier tevoorschijn om de avond luister bij te zetten.
Er is speciaal voor mij kippenvlees gehaald voor bij de Dal Bath. De vrouw gaat koken terwijl iedereen zich in de keuken op de grond neervlijt, lijkt de familie van Egdom wel op verjaardagen. Ik zit op het bed en alle schoenen staan voor de deur. Ook Asha’s zwager met zijn vrouw komen erbij en allemaal mee-eten.
Uit beleefdheid voor de gast wordt er bij een drankje alvast van de Dal Bath geproefd, het smaakt verrukkelijk en is tot zover de beste die ik in Nepal gegeten heb. Er wordt gekletst en met de handen gegeten maar het smakken blijft tot een acceptabel niveau beperkt. Los van de wat al te aanhankelijke zwager, daar hebben wij bij ons gelukkig geen last van ;-), is het erg gezellig en Asha vertaalt wat iedereen aan mij kwijt wil.

De volgende dag gaan wij naar het geboortedorp van Asha en gelijk gaat ook zijn vader mee terug, ik mag alles betalen. Te starten met een taxi totdat de weg onbegaanbaar wordt en dan overstappen op een 4x4 jeep voor de rest van de weg…………….WEG??????????
Het begint al verkeerd. Om het maximale uit de rit te halen vertrekt de jeep pas als hij vol is en met vol wordt dan ook VOL bedoeld.
“Je kijkt of je niet gelukkig bent vandaag” zegt Asha. Dat is lichtjes uitgedrukt want wij zitten al meer dan twee uur op het vertrek te wachten. Wie mij een beetje kent weet dat mijn grootste irritatie is dat een ander mijn tempo bepaalt in een lagere versnelling.
Als eindelijk de achterbak van de jeep (soort van overdekte pick-up) gevuld is met 12 volwassenen en 6 kinderen, de cabine met chauffeur en nog 3 personen én nog wat mensen op het dak, vertrekken wij.
Ik kan nauwelijks zien hoe en waar wij rijden omdat wij er als eerste in gingen. Ik weet dus ook niet of de weg zo slecht is of dat de wielen excentrisch op de assen zijn gemonteerd. Had ik al eens de vergelijking van sardientjes gebruikt dan zijn die nu gelukkig af. Dit geheel heeft meer iets van een vacuümverpakking en het plastic wordt gebruikt om opkomende maaginhoud een goed heenkomen te geven.
We gaan op en neer te beoordelen aan de vrijages met beurtelings Asha’s vader links van mij en de buurvrouw rechts van mij. De rit gaat langs en door een brede rivierbedding met hier en daar begroeiing en landbouw waar de rivier doorheen meandert. Mede daardoor rijden wij ook regelmatig door de rivier heen. Een echt fourwieldrive-ritje.
Een dreinerig klein kind wordt door de medepassagiers uit de bak gehaald en voorin gezet. Het kind is stil en moeder blijft gefrustreerd achter, faalangst is hier ook al een bekend fenomeen. Ik knik haar bemoedigend toe, zij had echt zo haar best gedaan, en zij lacht als een boerin met kiespijn.
Naarmate de rit vordert neemt de druk in de bak af en hangen er meer mannen aan de buitenzijde voor een korte lift. Eindelijk komt de verlossing en wacht ons nog slechts een wandeling van 30 minuten. Het is inmiddels donker, wij hebben honger en de riviertjes en onstabiele hangbruggen die wij nog moeten kruisen maken alles extra spannend.

In het dorpje is het rustig en het beloofde ontvangst met zang en dans blijft achterwege omdat wij zo laat zijn. Dus ook geen bijdrage aan de gemeenschap en geen foto’s laten zien.
Asha’s zuster van 31 jaar en nog altijd thuis omdat er geen vrijer komt opdagen, of misschien niet omdat vader dan alleen is, gaat voor ons de Dal Bath klaarmaken. Wij mannen storten ons ondertussen op de huisgemaakt gierstwijn. Niet te zuipen maar er zit wel alcohol in dus feesten maar. En passant vliegt er even een rat door de wandkast met keukenspullen en men reageert alsof het een huisdier betreft. Er wordt alvast wel een plankje met lijm klaargemaakt dat men vanmiddag heeft gekocht…………dat gaat wat beloven.
De Dal Bath met buffelvlees overtreft die van gisteren ruimschoots en ik laat mijn bordje met graagte bijvullen. Dat ik van de generatie “bordje leeg” ben wordt hier hooglijk gewaardeerd. Onderwijl stroomt het ene na het andere bezoek binnen om die westerling eens te bestuderen. Onder anderen een travestiet, een grote bijzonder grove kerel met vrouwenkleren en een sierraad in het gezicht. Asha reageert of het allemaal zo hoort en ik ook. Wie zegt dat deze mensen nog iets moeten leren?

We gaan naar bed en zusje slaapt bij de buren omdat ik haar bed in beslag neem. Voor de open ramen heeft men geen oplossing anders dan het als normaal te accepteren, de deur gaat op slot en het licht blijft aan, allemaal gewoonte. Gelukkig doet de elektriciteitsmaatschappij daar wat aan en in het donker komt alles tot rust………….tenminste!!!
Vader en zoon slapen al maar ik wordt wakker van een geluid of er onrustige knaagdieren in een kooi bezig zijn (dat geluid ken ik). In dit geval is de kooi zo groot als het huis en de knaagdieren zijn ratten. Zij rennen heen en weer ook de trap naar zolder op en af met een lawaai alsof er een kat door het huis rent. Ik slaap onder de trap. Niemand reageert, ik ook niet, ik lig doodstil deze nieuwe ervaring een plek te geven.
Ondertussen hoor ik de ratten vechten en af en toe dondert het roestvrijstalen keukenservies op de grond. Ze rennen over de plank met lege flessen en maken er een carillon van. Maar het went en net als iedereen ga ook ik weer slapen………….totdat!!
Het gespuis begint over mij heen te lopen dat ik het met een “kkksssssssst” verjaag. Weer val ik in slaap tot de volgende over het hoofdkussen rent en zo gaat dat door. Ik voel er zelfs eentje met zijn pootje op mijn hoofd staan. Twee maal staat er eentje op mijn hand of op mijn voet en ik maak van de gelegenheid gebruik deze te lanceren. Waar zij terechtkomen, ik weet het niet maar Asha slaapt met zijn hoofd aan mijn voeteneinde en bekend de volgende morgen dat hij er ééntje gevoeld heeft.
Aan het geluid herken ik dat één van de ratten aan de lijmplank vast zit en zoals de gebruiksaanwijzing al beschreef, snel gevolgd door een nieuwsgierige tweede. Met mijn zaklamp controleer ik mijn vermoedens en ja hoor, daar probeert er eentje het plankje met vriendje en al door de kamer heen te trekken. Één van zijn ongecontroleerde bewegingen maakt daar een einde aan en bevestigd ook hem muurvast op de plank. Ik slaap verder inmiddels aan alles gewend.
De volgende morgen schuift vader mij vol trots de lijmplank onder neus en ik maak bewonderende geluiden. Wat later hoor ik buiten het geklop van een steen gevolgd door een doodse stilte.

Na de thee lopen Asha en ik door zijn geboortedorp en dat is werkelijk een authentiek bergdorp. Hij kent iedereen en andersom. Er zijn geen auto’s, motoren, uithangborden, winkeltjes of toeristen. Alleen boerderijen en alles wat daarbij hoort in deze zetting.
Asha vertelt van de halve oogstopbrengst die zij als huur van het land verschuldigd zijn (belachelijk veel). De wijze waarop de gemeenschap gezamenlijk verantwoordelijk is voor de infrastructuur, elkaar én de natuur. Zo wordt brandhout alleen gebruikt van dode bomen en slechts zelden, maar dan nog tegen betaling, van een verse boom.
Het is hard werken en naast de tijd voor zijn eigen werk en gezin besteed hij hier drie maanden per jaar minimaal, buiten wat hij tussendoor nog even snel doet.
De gemeenschap is er één van acht die samen weer onder leiding staan van een soort burgemeester die bepaald waar gezamenlijke arbeid wordt ingezet en met welk doel. Iedereen werkt mee, heeft zijn taak en ziet er tevreden uit. Er heerst rust en de trage, rustige, gracieuze bewegingen van de handen van mannen en vrouwen, schijnbaar zonder kracht, fascineert mij. Wat werkelijk in deze mensen omgaat, is in deze korte tijdsspanne niet te bepalen.
Mijn vraag aan Asha, tijdens onze trekking in de bergen, hoe hij omgaat met het feit dat hij alle dagen geconfronteerd wordt met die rijkdom t.o.v. zijn eigen bestaan, beantwoordt hij met de opmerking, “door dicht bij mijzelf te blijven”.

De opbrengst van vaders land is onvoldoende om in het eigen levensonderhoud te voorzien en Asha moet als enige zoon, van zes kinderen, geregeld bijspringen. Daarom vergeef ik de boerenslimheid waarmee mijn twee zakken snoep, voor de kinderen van het dorp, in de eigen voorraad kast verdwijnen en geef ik vader bij het afscheid het geld dat ik voor de gemeenschap bedoeld had.
Dit gezin is niet het enige in Nepal dat zo leeft. Asha heeft het relatief nog goed voor elkaar. Hij laat zijn kinderen naar school gaan en ook zijn jongste zusje studeert. Dat is al veel meer dan menig ander overkomt. (als er nog behoeftes bestaan tot sponsoring laat dat dan weten, ik geef het een gezicht)

We gaan weer naar Pokhara. Helaas is de weg geblokkeerd door een kapotte vrachtwagen en moeten wij lopen, drie uurtjes, een peulenschil voor onze getrainde kuiten. En ondertussen kan ik mooi al mijn indrukken verwerken.
Tot later!